Volgens een whitepaper van TNO moet Nederland veel werk verzetten om aan de Europese doelstellingen rond het terugwinnen van kritische grondstoffen uit e-waste.
TNO heeft in een whitepaper de mogelijkheden belicht om kritieke en strategische grondstoffen terug te winnen uit afgedankte elektronische en elektrische apparatuur. Deze materialen, ook wel CRMs (Critical Raw Materials) en SRMs (Strategic Raw Materials) genoemd, zijn van groot belang om de Europese afhankelijkheid van primaire grondstoffen te verminderen. De publicatie komt op een moment waarop de Europese Unie ambitieuze doelen heeft gesteld. Daaronder valt het realiseren van een kwart van de vraag naar SRMs door middel van recycling.
Nederland heeft een probleem
In Nederland werd in 2020 slechts een beperkt deel van het e-waste ingezameld. En dat terwijl het doel aanzienlijk hoger ligt. Veel apparaten blijven ongebruikt of kapot liggen bij huishoudens en bedrijven, wat betekent dat waardevolle materialen onbenut blijven. Effectievere prikkels voor consumenten en bedrijven om oude apparaten in te leveren, zouden kunnen helpen om de inzamelingspercentages te verhogen en meer waardevolle grondstoffen terug te winnen.
Het huidige beleid richt zich vooral op de massa van ingezameld afval, zonder voldoende oog voor de specifieke materialen die het meest waardevol zijn. Hierdoor gaan waardevolle grondstoffen, zoals de magneten in elektromotoren van apparaten, vaak verloren in het recyclingproces. Volgens de whitepaper is er behoefte aan beleid dat de terugwinning van deze specifieke materialen bevordert en meer transparantie biedt in de rapportage over gerecyclede grondstoffen.
Gebrek aan transparantie
Een ander obstakel is het gebrek aan transparantie in de productsamenstelling van elektronica. Dit maakt het lastig om efficiënte recyclingroutes voor kritieke materialen te ontwikkelen. “De binnenkant van de elektrische producten die we gebruiken is een beetje een black box,” zegt Kieran Campbell-Johnston, hoofdauteur van de TNO-studie. Snelle innovatiecycli en veranderingen in productontwerpen bemoeilijken het identificeren van materialen die hergebruikt kunnen worden.
Naast deze technologische uitdagingen zijn er ook economische beperkingen. De huidige kosten van recycling zijn vaak hoger dan die van het winnen van nieuwe materialen. Daardoor worden alleen de meest waardevolle metalen, zoals goud en koper, grootschalig gerecycled.
Download de bijbehorende infographic: TNO-CRM-graphic-v17032025
