Deze maand heeft de overheid het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023-2030 gepubliceerd. Het doel is om Nederland in 2050 volledig circulair te maken.
Het Nationale Programma Circulaire Economie, afgekort NPCE, bevat maatregelen om de komende jaren zuiniger om te gaan met grondstoffen. Tot dusver is het beleid rond circulaire economie voornamelijk gericht op een vrijwillige, vrijblijvende aanpak. Het NPCE breng echter een meer doelgerichte en verplichtend karakte met zich mee. Daartoe wordt een mix van prijsstelling, en stimuleringsmaatregelen worden geïntroduceerd. Was het beleid voorheen vooral gericht op de achterkant van de keten, de nieuwe maatregelen zijn nu meer gericht op de inputzijde (zoals circulair ontwerpen) en de gebruikers.
Op basis van de uitkomsten van de tweejaarlijkse Integrale Circulaire Economie rapportage van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), wordt het maatregelenpakket aangevuld en waar nodig uitgebreid naar andere sectoren en productgroepen.
Algemene maatregelen
Er zijn volgens de nota vier manieren waarop het materiaalgebruik circulairder kan worden gemaakt en die ook gaan worden toegepast. Vooral punt 3 heeft weerslag op Circulaire IT:
1. Vermindering van grondstofgebruik: minder (primaire) grondstoffen gebruiken door af te zien van de productie of aankoop van producten, producten te delen of efficiënter te maken (‘narrow the loop’). efficiënt te maken (‘narrow the loop’). Het NPCE streeft bijvoorbeeld naar een aanzienlijke toename van circulair inkopen bij de hele overheid tegen 2030. Dit heeft betrekking op alles van bureaus en stoelen tot wegen en waterwerken.
2. Substitutie van grondstoffen: vervanging van primaire door secundaire grondstoffen en
duurzame biobased materialen (in hoogwaardige toepassingen), of door andere, meer
algemeen beschikbare grondstoffen met een lagere milieubelasting. Een voorbeeld is een verplicht percentage gerecycleerde inhoud.
3. Levensduurverlenging: langer en intensiever gebruik van producten en
componenten door hergebruik en reparatie zal de vraag naar nieuwe grondstoffen afremmen (‘slow
de kringloop’). Een voorbeeld van een maatregel gericht op het verlengen van de levensduur is de invoering, vanaf 2023 van een register van reparateurs van elektrische en elektronische goederen, zodat mensen gemakkelijk een technicus kunnen vinden om hun apparaat te repareren.
4. Hoogwaardige verwerking: closing the loop door materialen en grondstoffen te recyclen. Dit vermindert niet alleen de hoeveelheid afval die wordt verbrand of gestort, maar zorgt ook voor een hoogwaardigere aanvoer van secundaire grondstoffen (‘close the loop’). Tegen 2050 zal het verbranden van recycleerbaar materiaal tot het verleden behoren. Dit vereist maatregelen aan de voorkant van de keten. Daarom helpen wij Nederlandse onder meer gemeenten en inwoners om afval nog beter te scheiden.
“Naast algemene en specifieke maatregelen, creëert de rijksoverheid met ondersteunende maatregelen de randvoorwaarden voor de transitie naar een circulaire economie”, aldus de nota. “Zo willen we de juiste kennis en vaardigheden voor duurzaamheid in brede zin en circulaire economie vergroten en vraaggestuurd een passende plek geven in het onderwijs. Daarnaast krijgt circulariteit ook aandacht in leermodules voor bijvoorbeeld inkopers en marketeers in bedrijven. Verder ondersteunen we de transitie met financiering, gedragsverandering, het Versnellingshuis Nederland Circulair! en circulaire-economie-netwerken in de regio.”
Onder meer NL Digital is betrokken geweest bij de totstandkoming van de beleidsnota.